Loesje

Loesje schreef eens: “Aan het eind van mijn geld houd ik altijd een stuk maand over.” Een uitspraak die je even doet glimlachen. Zo herkenbaar, zo menselijk. Maar wat als dit niet bij een persoon gebeurt, maar bij een gemeente? Als de uitgaven groter zijn dan de inkomsten, is er geen vriendelijke knipoog meer mogelijk. Dan ontstaat er een serieus probleem.

Om dat te voorkomen stellen gemeenten jaarlijks een begroting op. Ook Heerde. Voor 2026 verwachten we bijna 70 miljoen euro aan inkomsten. Maar wie denkt dat die inkomsten vooral uit de lokale gemeenschap komen, heeft het mis: ongeveer 74% ontvangen we van het Rijk. En precies daar knelt het.

Het geld dat naar de 342 Nederlandse gemeenten gaat, wordt verdeeld via een ingewikkelde verdeelsleutel. De systematiek daarvan pakt ongunstig uit voor kleine gemeenten zoals Heerde. Onafhankelijk onderzoek van de K80, een samenwerkingsverband van kleine gemeenten, laat zien dat deze gemeenten gemiddeld 50 euro per inwoner te weinig krijgen. Voor Heerde betekent dat bijna één miljoen euro aan middelen die we missen — jaar na jaar.

Daar komt nog iets bij: waar grotere gemeenten kunnen schuiven met teams en afdelingen, komt een bezuiniging in een kleinere gemeente veel harder aan. Wij kunnen niet van tien jongerenwerkers terug naar acht; wij gaan van ‘iets’ naar ‘niets’. Bovendien moeten kleine, landelijke gemeenten precies dezelfde wettelijke taken uitvoeren als grote steden, maar wel met minder schaalvoordeel. Daardoor wegen de kosten relatief zwaarder.

Gelukkig is voor 2026 en 2027 nog een evenwicht gevonden tussen inkomsten en uitgaven. Maar na 2027 ziet het beeld er somberder uit. Op basis van wat we nu weten, loopt het tekort op tot twee miljoen euro. En dan is Loesjes grap ineens geen grap meer.

Willen we voorkomen dat we in de toekomst aan het eind van ons geld een stuk jaar overhouden, dan moeten we nu al alert zijn. Misschien moeten we in 2026 al bijsturen: uitgaven terugbrengen, inkomsten verhogen, of beide. Want een sluitende begroting is geen papieren doel — het is de basis waarop onze gemeente veilig en leefbaar blijft.

Klaas Harink
Wethouder