Toespraak burgermeester Muhling

Dames en heren,

Geachte burgemeester Olaf Prinsen,

We zijn hier omdat we hen niet vergeten zijn: onze vaders, moeders, kinderen, vrienden en buren uit Heerde, uit Balve en van over de hele wereld die moesten sterven omdat verblinde commandanten oorlogen begonnen en een misdadig regime in Duitsland moordde in zijn rassenwaanzin.

We zwaaien niet met vlaggen, we aanbidden geen helden.

We komen vandaag samen om in stilte de vele mensen te herdenken die van hun leven werden beroofd en pijnlijke gaten achterlieten - zelfs vandaag nog.

Ook al zijn er vandaag de dag nog maar een paar mensen direct getroffen of hebben ze de Tweede Wereldoorlog zelf niet meegemaakt, het lijden en de vele doden moeten herdacht worden - maar hoe kunnen we dat doen?

Daarom zijn jullie hier vandaag op deze plek. We herdenken, ervaren de pijn en het verdriet samen - hand in hand. Dit is belangrijker dan ooit tevoren.

Maar ook de inzet van scholen draagt hieraan bij. Ze bezoeken samen met leerlingen plaatsen die herinneringen direct levend houden. Samen met jongeren uit andere landen verzorgen ze oorlogsgraven, nemen ze hun schoolklassen mee naar militaire begraafplaatsen uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog of bezoeken ze voormalige concentratiekampen.

Op zulke plaatsen blijven sporen zichtbaar; sporen van gevechten, lijden en martelingen die bijna niet te bevatten zijn. Deze plaatsen kunnen ons nog steeds een idee geven van wat er tientallen jaren geleden is gebeurd. Ze geven de vele doden een gezicht door individuele lotgevallen die ontroerender zijn dan er alleen maar over te lezen in geschiedenisboeken.

Nederland en Duitsland zijn hopelijk stabiele democratieën in een Europa waar respect voor mensenrechten hoog in het vaandel staat. Het is een lange weg geweest om dit te bereiken, een grote prestatie die onze vaders en moeders vanuit hun ergste ervaringen hebben geleverd. We kunnen dit alleen begrijpen als we ons op dagen als vandaag herinneren waarom de begrippen “Vrijheid, grondrechten en veiligheid” in Nederland en “Einigkeit, Recht und Freiheit” in Duitsland voor u toen en voor ons vandaag zo belangrijk waren en zijn voor onze democratieën. Het mogen geen holle frasen zijn, maar ze moeten blijven worden nageleefd en vooral worden geïllustreerd.

Het wordt een belangrijke taak voor onze generatie om deze waarden door te geven aan onze jongeren, om hen eraan te herinneren dat ze niet vanzelfsprekend zijn, maar dat we er steeds opnieuw voor moeten opkomen - elke dag opnieuw.

Dames en heren, een blik op het nieuws laat ons elke dag zien dat we opnieuw worden opgeroepen om op te staan tegen oorlog en geweld, haat en blindheid, vooral in Europa. Dit beangstigt veel mensen. Maar als we begrip tonen voor elkaar, elkaar met vriendschap behandelen, samen herdenken en samenwerken aan goed nabuurschap en partnerschap, dan moet het lukken! Een oorlog beginnen is immers snel gebeurd, weer vrede stichten is een lang en moeilijk proces. Het verleden laat ons dat zien.

Onze landen zijn er toen in geslaagd, zoals onze landen en onze stedenbanden hebben bewezen. Daar moeten we allemaal aan blijven werken!

Jullie “Nationale Herdenking” herinnert ons aan donkere momenten. Het is vaak moeilijk om ze onder ogen te zien, vooral voor ons Duitsers - zelfs vandaag, 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Maar we willen de doden herdenken, we willen de slachtoffers niet vergeten. Want rouwen en gedenken kan de weg wijzen naar vrede en menselijkheid.

Ik wil u uit de grond van mijn hart bedanken dat ik als burgemeester van Balve mag spreken op uw herdenkingsdag. Ik ben me bewust van deze grote eer en hoop dat ik de juiste woorden heb gevonden.