Veel gestelde vragen

In de afgelopen jaren heeft de gemeente geld overgehouden aan de opvang van Oekraïners. Maar de bijdrage van het Rijk gaat voor 2025 flink omlaag. Onze verwachting is dat we daarom geen geld overhouden en waarschijnlijk zelfs iets moeten bijleggen om de groep te blijven opvangen.

Hoewel we diverse dingen onderzoeken, zullen deze niet tegelijk spelen, maar grotendeels volgordelijk:

• Crisisnoodopvang ter verlichting van Ter Apel. Als dit lukt, betreft dit een periode van 3 maanden. Daarna stopt het weer.
• Opvang Oekraïners. De uitbreiding waar we aan werken zal waarschijnlijk in het voorjaar van 2025 klaar zijn. Daarna vangen we maximaal 50 extra Oekraïners op. Hoelang dit duurt is nog onduidelijk.
• ‘Uitruil’ met Zutphen. Op deze manier kunnen we voldoen aan onze verplichting uit de Spreidingswet. Op korte termijn hoeven we zo zelf geen asielzoekers op te vangen. Wel maakt dit de uitbreiding voor de opvang van Oekraïners noodzakelijk.
• Onderzoek naar een gezamenlijk AZC met de gemeente Epe. Mocht dit leiden tot de bouw van een AZC, dan duurt het nog een tijd voordat die er ook werkelijk staat. Dit zal zeer waarschijnlijk pas in 2026 zijn.

In feite kost dit de gemeente niets. Dit komt, omdat het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) alles regelt. Natuurlijk kosten de voorbereidingen wel tijd. Dit is ook waarom we kijken naar een volwaardig AZC (minimaal 300 plekken). Bij een kleiner AZC is de gemeente verantwoordelijk voor allerlei zaken, zoals de gezondheidszorg. Dat zou meer vragen van de gemeentelijke capaciteit en onze samenleving.

Deels omdat het een wettelijke verplichting is vanuit de Rijksoverheid (statushouders, asielzoekers) of de provincie (Oekraïners), maar ook omdat we het een morele plicht vinden om mensen in nood te helpen. Dit past ook bij de aard van onze gemeente. Daarnaast zien we als gemeenten in de regio dit als een maatschappelijke opgave die we gezamenlijk willen oppakken.

Ten eerste is de Spreidingswet nu nog wel geldig, en zijn we daarom verplicht om voorbereidingen te treffen. Bovendien is het überhaupt niet zeker of de intrekking inderdaad gaat lukken, per wanneer dat dan ingaat en wat er voor in de plaats komt. Maar daarnaast vinden we het ook een morele plicht om bij te dragen aan de opgaven waar we landelijk voor staan.

In de verkenning naar een AZC nemen we ook het veiligheidsaspect mee. Dit vraagt ook afstemming met de veiligheidspartners, zoals de politie.

De gemeente is verplicht om statushouders te huisvesten. Dit staat in de Huisvestingswet. Daarnaast is het belangrijk dat statushouders in een gemeente gaan wonen, zodat er in asielzoekerscentra weer ruimte komt voor asielzoekers. Ook kunnen statushouders dan pas beginnen met inburgeren en deelnemen aan de samenleving.

Statushouders zijn (in het begin) meestal afhankelijk van een sociale huurwoning. Daarom werkt de gemeente samen met Woonstichting Triada. Er wordt gekeken naar het toewijzen van woningen aan statushouders, eventuele andere huisvestingsmogelijkheden en het mogelijk maken van meer sociale huurwoningen. Want ook in de gemeente Heerde zijn meer betaalbare woningen nodig. Daar wordt aan gewerkt.

Statushouders die in de gemeente Heerde komen wonen, moeten hun weg zien te vinden in een voor hen nieuwe omgeving met een andere cultuur, gewoonten en verantwoordelijkheden. Er wordt veel gevraagd van deze nieuwkomers. Het is meer dan alleen  de taal leren en kennis van de Nederlandse maatschappij opdoen. En zijn er zorgen over familieleden die (nog) in het buitenland wonen. Soms spelen er ook gezondheidskwesties, zoals trauma’s als gevolg van wat iemand heeft meegemaakt in het land van herkomst.

De gemeente Heerde ondersteunt statushouders om hun plekje te krijgen in de samenleving. Zodra een statushouder een woning krijgt toegewezen, helpt een vrijwilliger van VluchtelingenWerk de verhuizing vanuit een AZC voor te bereiden. VluchtelingenWerk helpt de statushouder met het regelen van allerlei praktische zaken.

De vrijwilliger ondersteunt de nieuwe inwoner de eerste 8 maanden. Statushouders gaan naar school om Nederlands te leren. Ook krijgen ze een taalmaatje waar ze nog extra met de taal kunnen oefenen. Om aan hun inburgering te voldoen, nemen statushouders ook deel aan allerlei participatie-activiteiten, zoals vrijwilligerswerk, trainingen en cursussen. Thema’s die aan bod komen zijn: hoe werk te vinden in Nederland, hoe werkt het gezondheidssysteem in Nederland, hoe houd ik overzicht over inkomen en uitgaven, en hoe gaan we in Nederland met elkaar om.

Na 3 jaar of in sommige gevallen eerder, zijn statushouders klaar met de inburgering. Voldoen aan de inburgering is één van de voorwaarden om in Nederland te blijven en een vergunning aan te vragen voor onbepaalde tijd.